ሊቀ ካህናት 5ይ ክፋል

ስለዚ ድማ ነቶም ብእኡ(ብኢየሱስ) ኣቢሎም ናብ ኣምላኽ ዚመጹ፡ ኵሉ ጊዜ ምእንታኦም ኪልምን ዚነብር ስለ ዝዀነ፡ ፈጺሙ ኼድሕኖም ይኽእል እዩ ዕብ7፡25። (ሓሙሻይ ክፋል)

መስተንክር ዝኾንካ ኣምላኸይ ስምካ ይባረኽ። ንስኻ በይንኻ ጐይታ ኢኻ ንዓኻ ንበይንኻ አምልኽ እእዘዝ`ውን ኣሎኹ። ብኹሉ ዘመን ሕይወተይ ሓላውየይ ንስኻ ኢኻ`ሞ ተባረኽ። ናፍቖት ልበይ ንስኻ በይንኻ ኢኻ ብዘይካኻ ሓደ`ኳ ንጉሥ የብለይን። ኦ ቅዱስ ኣቦይ ስምካ ይባረኽ። ንሓደ ወድኻ ኢየሱስ ክርስቶስ መድኅነይ ክኸውን ዝሃብካኒ ንስኻ ኢኻ`ሞ ተባረኽ። ብእኡ ካብ ማእሠር ኃጢኣት ተፈቲሐ ነጻ ኾንኩ፡ ደሙ ኃጢኣት ክሓጽብ ዝኽእል መድኃኒት እዩ፡ ኦ ኢየሱስ ሊቀ ካህናት ስምካ ይባረኽ። ጐይታ መንፈስ ቅዱስ ምስትውዓል ሃበኒ፡ ንልቢ ነፍሲ ወከፍ ሰብ ክትበጽሕ ከኣ እልምነካ ኣሎኹ። ንምድርና ብወንጌል ኢየሱስ ክርስቶስ ባርካ። ስለ ኹሉ ነገር ንእግዚኣብሔር ኣቦ ብስም ጐይታ ኢየሱስ ክርስቶስ ስብሐት ይኹን።

እምበኣርሲ ኣታ ኢያሱ ሊቀ ካህናት፡ ስማዕ ንስኻትኩም`ውን ኣቱም ብጾቱ ዝኾንኩም ካህናት፡ ናይቲ ኪመጽእ ዘለዎ ሠናይ ነገር ትእምርቲ ዝኾንኩም ሰባት፡ ስምዑ፦ እነሆ ኣነ ነቲ ጨንፈር ዝበሃል ባርያይ ከምጽኦ እየ(ዘካ3፡8-9)።

እቲ ከም እሙናት ቆጺሩ ምሥጢሩ ክገልጸልና ዝፈተወ ኣምላኽ ስሙ ይባረኽ። ንሱ ብክርስቶስ ኢየሱስ ገይሩ ነዚ ዘለዓለማዊ ምሥጢሩ ኣካፈለና። እቲ ካብ ጥንቲ ሥዉር ዝነበረ፡ ብጽሕፈት ነቢያት ሎሚ ተጋሂዱ ኣሎ(ሮሜ16፡26)። ኣብ ዝሓለፉ ኣርባዕተ ክፋላት ንሊቀ ካህንነት ኣሮን ዚምልከት ርኢናን ተዓዚብናን ነይርና፡ ብርግጽ ከኣ ዝተሓላለኹ ብሂላት ኰነ ፍጻሜታት ከኣ ብቓል ኣምላኽ ዓቂንና ምስቲ ሓቀኛ ዝኾነ ምስክር ንሱ ኸኣ ቃል ኣምላኽ ወጊንና ኣሎና። ኣምላኽ ዝሰርዖ ሊቀ ካህንነት ኣሮን፡ ንደቂ እስራኤል ጥራይ ዝተዋህበ ምዃኑ`ውን ኣጸቢቕና ተረዲእና ኣሎና። እዞም ሊቃነ ካህናት እዚኦም ናይቲ ኪመጽእ ዘለዎ ሠናይ ነገር ትእምርቲ ምዃኖም ውን ቃል ኣምላኽ እነሆ ብግልጺ ይነግረና። ንሳቶም ነቲ “ባርያይ” ተሰምዩ ዘሎ ክመጽእ ዘለዎ ሠናይ ነገር ትእምርቲ እዮም። ኣውራ ኣገልግሎት ሊቃነ ካህናት ግን እንታይ እዩ፧ ንዝብል ሕቶ ሎሚ ክንርኢ ኢና።

ሊቀ ካህን ዘበለ ካብ ሕዝቢ፡ ምእንቲ ህዝቢ ዝምረጽ ኣገልጋሊ እዩ። መጽሐፈ ኦሪት ዘሌዋውያን ብዛዕባ ተግባር ዕዮኡ`ኳ ዘርዚሩ እንተሃለወ እቲ ዋና ስራሕ ሊቀ ካህናት ግን መንጐኛነት እዩ። ኣብ ዘሌዋውያን ምዕራፍ 16 ሰፊሩ ከም ዘሎ፡ በታ መዓልቲ ኅድገት ኃጢኣት ሓንሳእ ኣብ ዓመት ዝፍጸም ተግባር ኣሎ። ብቛንቋ ዕብራይስጥ “ዮም ኪፑር” ትበሃል። ሊቀ ካህናት ዘበለ ንብዘሎ ሕዝቢ ወኪሉ ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ዝርአ ኣገልጋሊ እዩ። ንሱ ድኻም ዘለዎ ብምዃኑ ቅድሚ ምእንቲ ኅድገት ኃጥኣት ሕዝቢ ምሥውዑ፡ ምእንቲ ገዛእ ርእሱን ቤቱን ዝራብዕ ብምስዋዕ፡ ንደሙ ሒዙ  መጋረጃ ሰጊሩ ናብ ውሽጢ ቅድስተ ቅዱሳን ብምእታው ንደሙ ኣብ ልዕሊ ናይ ሥርየት መኽደኒ ሾብዓተ ሳዕ ብምንጻግ ሥርየት ገዛእ ርእሱን ቤቱን ይረክብ። እዚ ሊቀ ካህናት`ዚ ናብቲ ክብሪ እግዚኣብሔር ዝግለጸሉ ኩሉ ሳዕ ኣይኣትዉን`ዩ እንታይ ደኣ ሓንሳእ ኣብ ዓመት ደም ሒዙ`ዩ ዝኣቱ፡ ብዘይ ደም እንተኣተወ ግን ብሞት`ዩ ዝቕጻዕ። ሊቀ ካህናት ዘበለ ንዕኡ ጥራይ ተባሂሉ ዝተዳለወ ፍሉይ ኣልባሳት ተኸዲኑ፡ ኣብ ደረቱ ሳንቃ ኣፍ ልቡ፡ ኣስማት ዓሠርተው ክልተ ነገደ እስራኤል ጸይሩ፡ ኡሪምን ቱሚምን ዚበሃሉ ኣእማን ኣብ የማነ ጸጋ ኤፎዱ ጸይሩ፡  ኣብ ጽንሃ ጓህሪ መሊኡ፡ ሕፍኒ ዕጣን ብምሓዝ ንዕኡ`ውን ኣብቲ ጓህሪ ብምእታው`ዩ ናብ ውሽጢ ቅድስተ ቅዱሳን ዝኣቱ።እዚ ካህን`ዚ ኣብቲ ክብሪ እግዚኣብሔር ዝግለጸሉ ቦታ ንብዘሎ ሕዝቢ እስራኤል ጸይሩ ተሰኪሙ`ዩ ዘሎ። ነቲ ብጨሔሎ ዘምጽኦ ደም ከኣ ሾብዓተ ሳዕ ኣብቲ ኣብ ልዕሊ ታቦት ዘሎ ናይ ሥርየት መኽደኒ ይነጽጎ። ኣዕይንቲ እግዚኣብሔር እስራኤላውያን ነቲ ተነቢሩ ዘሎ ኣብ ኣእማን ዝተጻሕፈ ሕጊ(10 ትእዛዛት) ክዕዘባ ከለዋ ንሶም ነቲ ሕጊ ብምፍራሶም በደለኛታት ምዃኖም`የን ዝርእያ። ዓስቢ ኃጢኣት ሞት ከም ዝኾነ ከኣ ንዕኦም ውን ሞት`ዩ ዝግብኦም። ጽድቂ ኣምላኽ ዚግለጸሉ ፍትሓዊ ፍርዲ ተፈጺሙ፡ ኣብ ክንዲ በደል ከኣ ሕይወት ከም ዝሓለፈ ዘርኢ ደም ኣብቲ ናይ ሥርየት መኽደኒ ክንጸግ ከሎ እቶም ሕዝቢ ኅድገት ኃጢኣት ይረኽቡ። ኣዕይንቲ ሕያው ኣምላኽ፡ ነቲ ብሰሪ ምፍራስ ሕጊ ዝተፈጸመ በደል ምእንቲ ከይርእያ ኸኣ እቲ ዝተነጽገ ደም ንብዘሎ ኃጢኣት ሸፈኖ፡ ኣዕይንቱ ኸኣ ነቲ ደም ተመልካታ`ሞ፡ ካብቲ ዙፋን ከኣ ምሕረት ወጸ።

ኣብዛ መዓልቲ ኅድገት ኃጢኣት ውን ዝፍጸም ካልእ ፍጻሜ ኣሎ። እቲ ሊቀ ካህናት ክልተ ድቤላታት ኣብ ቅድሚ እግዚኣብሔር ብምቕራብ፡ ሓዲኦም ንእግዚኣብሔር፡ እቲ ኻልእ ከኣ በደል ጸይሩ ናብ በረኻ ንኽኸይድ ዕጫ የውድቀሎም። ነቲ ብዕጫ ንእግዚኣብሔር ዝበጽሐ ሓሪዱ ንደሙ ኸኣ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ሒዝዎ ብምእታው ኣብ ልዕሊ ናይ ሥርየት መኽደኒ ይነጽጎ፡ ነቲ ሕዝቢ ኸኣ ኅድገት ኃጢኣት ይረኽበሉ፡ በቲ ደም እንስሳታት ከኣ ንቅድስተ ቅዱሳንን ንመሠውዕን ኣንጺሑ ምስ ወድአ ነቲ ብሕይወቱ ዘሎ ድቤላ የቕርቦ።ነዚ ናይ ምንጻህ ሥርዓት ብዘይካ እቲ ሓደ ሊቀ ካህናት ካልእ ክፍጽሞ ኣይክእልን`ዩ። ብዘለዉ ሕዝቢ እስራኤል ብመንጎኛነት እዚ ሊቀ ካህን`ዚ እንተዘይኮይኑ ናብ ኣምላኽ ክቀርቡ፡ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ክኣትዉ ኣይክእሉን እዮም። ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ደም እንስሳታት ብምሓዝ ኣብ ዓመት ሓንሳእ ክኣቱ ብኣምላኽ ዝተሾመ በይኑ ንሱ(ኣሮንን ደቁን)ጥራይ እዩ።

ኣሮን ድማ ኽልቲኡ ኢዱ ኣብ ርእሲ እቲ ብሕይወት ዘሎ ድቤላ የንብር እሞ፡ ብዂሉ ኽፍኣት ደቂ እስራኤልን ብዂሉ በደሎምን ብዂሉ ኃጢኣቶምን ኣብ ልዕሊኡ ይናዘዝ፡ ኣብ ርእሲ እዚ ድቤላ ኸኣ የንብሮ፡ በቲ ነዚ ዝተመደበ ሰብኣይ ገይሩ ድማ ንምድረ በዳ ይስደዶ። እቲ ድቤላ ኸኣ ብዂሉ ኽፍኣቶም ኣብ ልዕሊኡ ጸይሩ ናብ ጽምዊ ቦታ ይኺድ፡ እቲ ሰብኣይ ድማ ንበረኻ ይፈንዎ(ዘሌ16፡21-22)። እቲ ሊቀ ካህናት ንብዘሎ በደልን ኃጢኣትን እስራኤል ተናዚዙ ኣብቲ ድቤላ ምስ ኣንበሮ፡ እቲ ንጹህ ድቤላ ዓስቢ ኃጢኣት ዝኾነ ሞት ጸይሩ ናብ ምድረበዳ ብሕይወቱ ከሎ ይኸይድ፡ እዚ ኸኣ ምሥጢር ቤዛነት እዩ።

ስለዚ እምበኣር እዚ ሊቀ ካህናት`ዚ ኣብ መንጐ እግዚኣብሔርን ደቂ እስራኤል ዘገልግል መንጐኛ እዩ። ንሱ ደም ከይኃዘ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ኣይኣቱን እዩ፡ እዚ ተግባር`ዚ ኸኣ ሓንሳእ ኣብ ዓመት ዚፍጸም እዩ። እዚ ሊቀ ካህናት`ዚ ክሳዕ ክንድ ምንታይ ኣገዳሲ ምዃኑ`ሞ ንመልከት፧ እዚኣቶም ግን ናይቲ ክመጽእ ዘለዎ ሠናይ ነገር ትእምርቲ ነበሩ። ሽሕ`ኳ እዚ ተግባርዚ ብኣምላኽ ዝተሰርዐ እንተነበረ ንሰባት ግን ፍጹም ዝገሮም ኣይነበረን። ደም ገናሽልን ደዓውልን ኃጢኣት ዓለም ከወግዱ ዝኽእሉ ኣይነበሩን። “እቲ ሊቀ ካህንነት፡ እቲ ዝቐርብ ዝነበረ መሥዋዕታት፡ እቲ ዝቐርበሉ ዝነበረ መቕደስ ውን ፍጹማን ኣይነበሩን። ንሳቶም ነቲ ተደጋጊሙ ዝቐርብ ዝነበረ መሥዋዕቲ ከቕርቡ ኸለዉስ መንፈስ ቅዱስ ዘለዓለማዊ ምሥጢር የረድኦም ነበረ። ድኻም ዘይብሉ ካህን፡ ብሞት ክዕገት ዘይክእል ኣገልግሎት፡ ካብ ኃጥኣን ዝተፈልየ ምእንቲ ገዛእ ርእሱ መሥዋዕቲ ዘየቕርብ ካህን፡ ናይ ገዛእ ርእሱ ደም ሒዙ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ዝኣቱ፡ ሰብ ኣብ ዝሰርሖ ምድራዊ መቕደስ፡ ዘይኮነስ ኣብታ ሰማያዊት መቕደስ ዝቐውም ብርቱዕ ካህን፡ ሓንሳዕ ብዝፍጽሞ ቤዛነት ናይ ዘለዓለም ድኅነት ክህብ ዝኽእል እንኮ መንጐኛ ከም ዝመጽእ ይነግሮም ነበረ”። 

ሊቀ ካህንነት ኣሮን ትእምርቲ ናይቲ ክመጽእ ዘለዎ ሠናይ ነገር ጥራይ`ዩ ዝነበረ፡ እሞ እቲ ሓቀኛን ቀንድን ሊቀ ካህናት`ከ መጺኡ`ዶ፧ ቅዱስ ጳውሎስ ከምዚ ይብል ፦ ክርስቶስ ግና ናይቲ ድሮ መጺኡ ዘሎ ሠናይ ነገር ሊቀ ካህናት ኮይኑ መጸ። ኣብቲ ብኢድ ሰብ ዘይተገብረ፡ ካብዚ ፍጥረት እዚ ዘይኮነ ብሉጽን ፍጹምን ድንኳን ኣተወ። ደም ድቤላታትን ምራዂትን ዘይኮነስ፡ ናይ ገዛእ ርእሱ ደም ኂዙ፡ ዘለዓለማዊ ድኅነት ረኺቡልና ሓደ ጊዜ ንሓዋሩ ናብታ ቅድስተ ቅዱሳን ኣተወ(ዕብ9፡11)። ቡሩኻት ኣኅዋተይን ኣኃተይን ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ብዘይ ደም ኣይእቶን እዩ። ኣሮን ኮነ ደቁ ንእስራኤል ወኪሎም፡ ንኣስማት ነገዳቶም ጸይሮም፡ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ደም ኂዞም ይኣትዉ ከም ዝነበሩ፡ ክርስቶስ ውን ኣስማትና ጸይሩ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ክኣቱ ከሎ ብዘይ ደም ኣይኣተወን። ናብ ቅድስተ ቅዱሳን`ዶ ክትኣቱ/ትዊ ትደሊ/ዪ ኢኻ/ኺ፧ ንኢየሱስ ብምእማን ንዕኡ ብምቕባል፡ ብደሙ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን እተዉ፡ ሳላ ደሙ መጋረጃ ተቐሊዑ`ዩ ንኢየሱስ ከም መንጐኛ ብምቕባል ምስ ኣቦ ተዓረቑ። ጸጋ ጐይታ ኢየሱስ ክርስቶስ ምስ ኩላትኩም ይኹን።

ስለዚ ኣኅዋተይ ሳላ ደም ክርስቶስ ናብ ቅድስተ ቅዱሳን ዜእቱ እምንቶ ረኺብና ኢና። እንኣትዎ ኸኣ በቲ መጋረጃ፡ ማለት ብሰብነቱ ዝተኸፍተ ሓድሽን ሕያውን ዝኾነ መገዲ ኣቢልና ኢና። ኣብ ቤት ኣምላኽ ዓቢይ ካህን ኣሎና(ዕብ 10፡19-21)