ዲዮስቆሮስ

 

ዕላማ ዲዮስቆሮስ( παράσημος Διοσκούροις ፓራሲሞስ ዲያስኩሮስ

እምድኅረ ሠለስቱ አውራኅ ዐረግነ ዲበ ሐመረ ሰብአ እስክንድርያ ዘከረመት በይእቲ ደሴት ወባቲ ላዕሌሃ ለይእቲ ሐመር ትእምረተ ዲዮስቆሮስ ዘውእቱ አምላከ ኖትያት።

ማቴ22፡29 ኢየሱስ መለሰ በሎምውን፡ መጻሕፍቲ ወይስ ሓይሊ ኣምላኽ ሰኣን ምፍላጥኩም ትጋገዩ አሎኹም።

ኦ ጐይታ ቃላትካ ሓቂ እዩ። ንቃላትካ ዘይምፍላጥ ከኣ ዓመጽ እዩ`ሞ ይቕረ በለልና። ቃልካ ንጸልማት ዝቕንጥጥ ብርሃን እዩ`ሞ ወርትግ ኣብ ልብና ይብራህ።

ቅድሚ ሒደት መዓልታት መጽሓፍ ግብሪ ሓዋርያት ከንብብ ከለኹ፡ መንፈስ ኣምላኽ ነዛ ቓል ብዝተፈልየ መገዲ ክርድኣን ኣዕሚቘ ክምርምራን ደረኸኒ። ሽሕ`ኳ ነዚ ክፍሊ መጽሓፍ ክፍሊ ግብሪ ሓዋርያት ምዕራፍ 28 ነቢበዮ እንተነበርኩ፡ ነዛ `ዕላማ ዲዮስቆሮስ` ትብል ቃል ዝተፈልየ ምብራህ ረኺበላ ኣይፈልጥን። ክብሪ ንኣምላኽ ይኹን ግን ነዚ ስም`ዚ ናብ መበቆላዊ ቋንቋኡ ተመሊሰ ክርእዮ ምስ ጀመርኩን ብዛዕብኡ ጽሑፋት ምስ ገንጸልኩን ኣዝየ እየ ሰንቢደ፡ ምኽንያቱ ኸኣ እዚ ስም እዝስ ሓደ ካብ ኣስማት ጵጵስናን ከምኡ`ውን ገለ ድርሰታትን እዩ። እምበኣር ንዑ ነዚ ዕያግ ርኽሰት ብሓይሊ ቃል ኣምላኽ ነርሕቆ።

ዲያስኩሮስ ዚብል ጥምሮ ቃል፡ ዲያስ ከምኡ ውን ኩሮስ ዘቖምዎ እዩ። ልዑል ኣምላኽ፡ ኣቦ ረድኤት ተባሂሉ ብግሪኻውያንን ሮማውያንን ዚእመን፡ ዚምለኽ `ዙስ` ዚበሃል ኣምላኽ እዩ። መጽሓፍ ቅዱስ`ውን ብዛዕባ እዚ ከምዚ ብምባል ይምስክረልና። ግብ 14፡12-13 ንበርናባስ፡ ድያ፡ በልዎ፡ ንጳውሎስ ድማ፡ መራሕ ዘረባ ስለ ዝዀነ፡ ሄርሜስ። በልዎ። ካህን እቲ ኣብ መንጽር ከተማ ዝነበረ መቕደስ ድያ ድማ ኣብዑርን ኣኽሊላት ዕምባባን ናብቲ ደጌታት ኣምጺኡ ምስቶም ሰብ ኰይኑ ኺስውኣሎም ደለየ። ስለዚ እምበኣር ምንጪ `ዲያስ` ዚብል ቃል `ዙስ` ዚብል ግሪኻዊ ቃል ምዃኑ ተረዲእና ኣሎና። `ኩሮስ` ውሉድ ማለት እዩ። ዲያስኩሮስ፡ ውሉድ ዲያስ ወይ ዙስ ማለት እዩ። እዞም ማንታ ውሉድ ከኣ ካስቶርን ፖሊዴከስን ይበሃሉ። ብመሠረት ግሪኻዊ እምነት ታንድሮስ ንጉሥ ስፓርታን ከምኡ`ውን በዓልቲ ቤቱ  ሌዳ ንግሥቲ ስፓርታ ምዃና ይነግር። ንሳ ጽብቕትን ምልክዕትን ምንባራ`ውን ይነግር፡ ዙስ ከኣ ብኣኣ ተማረኸ። ንሳ ሰብነታ ክትሕጸብ ኣብ ሩባ ከላ፡ `ዙስ` ብኣምሳል ማይ ደርሆ ብምምጻእ፡ ንኣኣ`ውን ብምትላል ምስኣ ደቀሰ፡ ብድኅሪ`ዚ ንሳ በታ መዓልቲ እቲኣ ምስ ንጉሥ ታንድሮስ ደቀሰት፡ በዚ ምኽንያት`ዚ ኸኣ ካብ ሓንቲ እንቋቚሖ፡ ክልተ ሓደ ዓይነት ማንታ ተወልዱ፡ ዲያስኩሮስ ተባሂሎም ከኣ ይፍለጡ።

እዞም ማንታ ኣሕዋት ከኣ ከም ሓያላት ተዋጋእቲ ሰብ ፈረስን ከምኡ`ውን ክም ኣማልኽቲ ባሕሪ ይፍለጡ። ኣብ ኣቴንስን ኣብ ዴሎስን መቕደስ ዝነበሮም፡ ከም ሓለውቲ ወተሃደራት ሮማን ከምኡ`ውን ሓለውቲ ባሕረኛታት ተባሂሊም ይፍለጡን ይእመኑን ነበሩ። ኣብ ግብሪ ሓዋርያት ምዕራፍ 28፡11 ከኣ ተጻሒፎም ንረኽቦም። ጳውሎስ ኮነ እቶም ምስኡ ንሮማ ዝኸዱ ዝነበሩ፡ 3 ወርሒ ኣብ መሊጠ (ማልታ) ምስ ተቐመጡ ናብ ሲራኩላ ክኸዱ ዝተበገሱላ መርከብ እስክንድርያ ኣርማ ዲዮስቆሮስ ነበራ። ድሕሪ ሰለስተ ወርሒ ኸኣ በታ ኣብታ ደሴት ከሪማ ዝነበረት፡ ዕላማ ድዮስቆሮስ ዘለዋ ናይ እስክንድርያ መርከብ ጌርና ተበገስና። ጸሓፊ እዚ መጽሓፍ ዝኾነ ወንጌላዊ ሉቃስ፡ ንጹር ዝኾነ መልእኽቲ እዩ ዘሕልፈልና ዘሎ። ዲያስኩሮስ(ዲዮስቆሮስ)፡ ማንታ ደቂ ዙስ ኣምላኽቲ ባሕሪ ብምንባሮም፡ ብባሕሪ ዝጎዓዙ መርከበኛታት ካብ ክመጾም ዝኽእል ሓደጋታት ባሕሪ ንምድሓን፡ ከድሕኑና እዮም ብምባል ንዕኦም አምልኹን፡ ንኣሳእሎም ከኣ ዕላማ ይገብርዎን ነበሩ።

እዚ ስም ኣማልኽቲ ባሕርን ተዋጋእትን ዝኾነ ዲዮስቆሮስ ደኣ ከመይ ኣቢሉ እዩ ከም ሓደ ቅዱስ ስም ኣብ ቤተክርስቲያን ዝኣተወ? ብፍላይ እኳ ኣብ ግእዝ ‘አማልክተ ኖትያት` ኢሉ ኣቐሚጥዎ ኣሎ። መዝገበ ቃላት አለቃ ኪዳነ ወልድ ክፍሌ፡ ኖትያት መርከበኛ ብምባል ፈቲሕዎ ይርከብ። መጻሕፍትን ሓይሊ ኣምላኽን ሰኣን ምፍላጥና ቀደም ካብ ተጋገናስ ሕጂ ግን ልብና ከየትረርና ነቲ ሕያው ቃሉ ንከተሎ። ድሕሪ ደጊም ነዚ ስም እዚ ወጊድ ንበሎ፡ ስም ኣማልኽቲ ግሪኽ ደኣ እምበር ስመ-ክርስትና ኣይኮነን።

ኦ ጐይታ እቲ ብርሃን ዝኾነ ቃል ንልባት ይምልኣዮ። ጸጋ ጐይታ ምሳኹም ይኹን።